"Eindelijk een goede planner voor middelbare scholieren die meer overzicht nodig hebben!"
"Dankzij de planners
heb ik meer tijd voor het ontwerpen van games."
Bing, 14 jaar
Hoe mijn zoon meer overzicht kreeg en er tijd overbleef voor leuke dingen
Mijn zoon Bing werd in groep 8 — vlak voor de zomervakantie — gediagnostiseerd met ADHD. Dat was geen verrassing. Alle tekenen waren al aanwezig. Voor mij was het enkel een bevestiging van wat ik al een tijdje vermoedde.
Bing is een heel gezellig, intelligent en creatief jongetje, dat vaak de tijd kwijt is of afgeleid raakt tijdens een bezigheid. Hij kan zich gerust verliezen in de tijd. Minuten, soms uren. Op de wc bijvoorbeeld. Maar ook in de klas. Of als hij met iets bezig is, dat hij heel erg leuk vindt. Hij raakt dingen kwijt of vergeet ze. Wat hij ‘ook alweer doen moest’ bijvoorbeeld. Vooral wanneer hij meerdere opdrachtjes tegelijk krijgt.
Na de zomervakantie begon hij in een combinatiebrugklas HAVO/VWO. Op een school met een onderwijsvorm die erg veel lijkt op die van mijn eigen middelbare school - 34 jaar geleden.
​
Ik herbeleefde in gedachten mijn schooltijd, die ik achteraf gezien (ondanks alle —toen nog onbekende — kenmerken van ADHD) met moeite en frustratie heb doorlopen. Moeite met overzicht krijgen en focus houden. Proberen te presteren op niveau van mijn klasgenoten, ondanks de chaos in mijn hoofd. Een uitputtende en onzichtbare strijd. Waarbij het tempo eigenlijk te hoog lag gezien de 'handicaps'. Ik ging van 2 gymnasium naar 3 havo. Ik was niet dom, maar voelde me vaak dommer dan anderen. Acht keer eenzelfde stuk tekst lezen en daarna nog niet weten wat er staat. Er ging zoveel tijd naar leren en huiswerk maken.
​
Minder chaos, meer vrijheid
Eerlijk is eerlijk. De middelbare school is voor bijna elk kind een grote overgang. Het gaat van een beetje huiswerk naar een boel. Voor verschillende vakken, van verschillende docenten. Les in verschillende lokalen. Je hersenen zijn volop in ontwikkeling en je begint te puberen. Plots moet je je staande houden in een geheel nieuwe omgeving en wordt er van je verwacht dat je gaat presteren.
Vaak wordt er in de brugklas wel enige tijd besteed aan ‘leren leren’. Voor sommigen is dat voldoende om goed uit de verf te komen. Voor anderen blijft het een uitdaging om alles op een rijtje te krijgen en het op tijd klaar te hebben.
Het huiswerk komt als het goed is in een agenda te staan. In een papieren boekje of op een telefoon. Voor kinderen die overzicht missen is dat ‘teveel moeite’, teveel laagjes om te komen waar de informatie staat.
Een overzicht waar je letterlijk tegenaan loopt werkt zoveel beter. Je ziet meteen wat je te doen hebt. Voor alle vakken tegelijk. Dat gegeven bracht me op een idee.
Die frustratie wilde ik mijn zoon besparen. Ik wilde hem helpen om meer overzicht te krijgen, zodat hij uiteindelijk minder chaos zou ervaren en meer tijd over zou houden voor andere dingen.
Bij mensen met ADHD is de intrinsieke motivatie om iets te doen vaak lager dan bij anderen. Daarom helpt een extra duwtje vaak zo goed bij hen. Maar ook als je geen ADHD hebt, kun je het principe gebruiken.
Het is wel belangrijk om een beloning heel bewust in te bouwen.
Het direct koppelen van huiswerk maken met daarvoor beloond worden motiveert. Een beloning moet je dus niet te lang uitstellen.
Een cijfer werkt bijvoorbeeld minder goed als beloning, omdat het te lang duurt voor je dat cijfer krijgt. (bron: Geraldina Gaastra)
Weekplanner
Als grafisch ontwerper met voldoende persoonlijke ervaring op het gebied van chaos en frustratie uit schooltijd, maakte ik een ‘XL weekoverzicht’ (whiteboard) voor Bing. Daarop schreven we op vrijdagmiddag samen het huiswerk voor de komende week. We overlegden op welke dag(en) dit huiswerk gedaan moest worden en kruisten dit aan op hetzelfde bord.
Hij kon er (letterlijk) niet omheen en vond het een prettig idee dat het uit zijn systeem was (hij hoefde geen moeite te doen om steeds opnieuw alle gegevens uit zijn agenda te halen). Bovendien viel er iets te verdienen als het huiswerk klaar was. Dat schijnt goed te werken bij jongeren. En zéker bij jongeren met ADHD.
Planner per vak
Als aanvulling op het weekoverzicht maakte ik op A5 formaat een ‘proefwerkplanner’, waarop hij de opgegeven stof van 1 vak kon opdelen in behapbare brokken. Voor een toets betekende dit, dat hij precies wist op welke dagen hij welk gedeelte van de totale stof moest voorbereiden/herhalen.
​
​
Toetsweekplanner
Toetsweken volgden en dat vroeg om een extra overzicht: een vierwekenplan. Vier weken om in te delen op 1 vel. Dat geeft rust. Je weet exact waar je aan toe bent en hoe je je tijd per dag in kunt delen om tijd over te houden voor andere dingen.
Tijd voor jezelf. Tijd voor sport. Tijd om te chillen met je vrienden en vriendinnen.
Voor álle kinderen
We hebben veel geëxperimenteerd de afgelopen maanden, Bing en ik. Met elkaar overlegd wat wel en niet handig was. Aanpassingen gedaan in formaat en inhoud. Na enkele oefenversies heb ik een weekoverzicht, een overzicht per vak’ én een toetsweekplanner ontwikkeld voor Bing.
​
Bing is over naar klas 2 en is enthousiast over de methode. Hij gaat komend schooljaar overzichtelijk van start!
Als ouder wil je je kind zo graag helpen en ondersteunen. Zeker als je kind vastloopt. Wat nu als deze planners aan veel meer kinderen overzicht en rust zou kunnen geven? Met een beetje inzet en tijd (invullen en bijhouden doe je samen met je kind) wordt de schooltijd ook voor jouw kind een succes.
​
​
​
​